محمدحسن زلالی خوانساری اصفهانیمحمدحسن زلالی خوانساری اصفهانی، از مشاهیر شعرای قرن یازدهم هجری در اصفهان می‌باشد. ۱ - معرفی اجمالیمحمّد حسن زلالی خوانساری، معروف به «حکیم زلالی»، از مشاهیر شعرای قرن یازدهم هجری است. او سال‌ها در اصفهان به تحصیل علم و ادب پرداخته است. علوم عقلی و نقلی را از «میرداماد» و فنون شعر و ادب را از «جلال‌الدّین اسیر اصفهانی» آموخته است. در سرودن شعر دستی توانا داشته و انواع شعر چون غزل، رباعی، قصیده و خصوصاً مثنوی را با قدرت می‌سروده است او به تتبع «نظامی گنجوی» و «امیرخسرو دهلوی» هفت مثنوی سروده و آنها را «سبعه زلالی»، «هفت آشوب»، «هفت سیاره» و «سبعه سیاره» نامیده است که عبارتنداز: ۱. «حُسن گلوسوز» ۲. «شعله دیدار» ۳. «میخانه» ۴. «ذره و خورشید» ۵. «آذر و سمندر» ۶. «سلیمان نامه» ۷. «محمود و ایاز» که به طبع رسیده است. ۲ - وفاتحکیم زلالی در سال ۱۰۳۱ق وفات یافت. برخی سال فوت او را ۱۰۱۶ و یا ۱۰۲۴ق ذکر کرده‌اند. این ابیات از اوست: الهی بر دلم از عشق زن نیش ••••• که دانم دوست می‌داری دل ریش چنان عصیانم از اندازه شد بیش ••••• که نازد رحمتت بر وسعت خویش سر بی عشق را باید بریدن ••••• به دوش این بار نتوان کشیدن [۱]
نصرآبادی، محمدطاهر، تذکره نصرآبادی، ج۱، ص۱۳۶-۱۳۱.
[۲]
گوپاموی، محمدقدرت‌الله، تذکره نتایج الافکار، ص۳۰۱-۳۰۲.
[۳]
حسن‌خان بهادر، سیدمحمدصدیق، تذکره شمع انجمن، ص۳۰۲-۳۰۳.
[۴]
تذکره غنی، ص۶۱.
[۵]
میرزا قاجار، علیرضا، تذکره هفت آسمان، ص۱۴۳-۱۴۰.
[۶]
صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، ج۵، (قسمت دوم)، ص۹۶۶.
[۷]
زرین‌کوب، عبدالحسین، سیری در شعر فارسی، ص۱۳۳-۱۳۴.
[۸]
معین، محمد، فرهنگ معین، ج۵، ص۶۵۲.
[۹]
فهرست نسخه‌های خطی فارسی، ج۴، ص۲۶۱۸.
۳ - پانویس
۴ - منبعمهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۲، ص۵۷۵-۵۷۶. |